پاتولوژی یکی از گستردهترین و مهمترین شاخههای پزشکی است که در تشخیص، پیشگیری و درمان بسیاری از بیماریها نقش دارد. امروزه پزشکان با استفاده از خواندن جواب آزمایش پاتولوژی میتوانند طیف وسیعی از بیماریهای مختلف را شناسایی کرده و نسخه درمان آنها را ارائه کنند.
از این رو، آزمایش پاتولوژی برای بررسی بافتها و اندامهای بسیار زیادی در بدن استفاده میشود. در ادامه برخی از آنها را بررسی میکنیم.
پاتولوژی لنفوم
لنفوم یک نوع سرطان است که از سلولهای لنفوسیت که سلولهای خونی هستند را تحت تاثیر قرار میدهد. سیستم لنفاوی شامل غدد لنفاوی، طحال، تیموس و مغز استخوان است. لنفوم به دو دسته اصلی تقسیم میشود: لنفوم هاجکین و لنفوم غیرهاجکین.
تشخیص لنفوم با بررسی پاتولوژی نمونههای بافتی از غدد لنفاوی یا سایر اندامهای درگیر انجام میشود.
پاتولوژی لنفوم شامل موارد زیر است:
پاتولوژی غدد لنفاوی
غدد لنفاوی گرههای کوچکی هستند که در سراسر بدن وجود دارند و مواد مختلفی را از خون فیلتر میکنند. در لنفوم، سلولهای لنفوسیت در غدد لنفاوی بیش از حد رشد میکنند و باعث تورم و درد میشوند. پاتولوژیست با برداشتن نمونهای از غده لنفاوی و مشاهده آن زیر میکروسکوپ، میتواند نوع، مرحله و شدت لنفوم را تعیین کند.
پاتولوژی غدد لنفاوی زیر بغل
غدد لنفاوی زیر بغل به عنوان یکی از محلهای شایع درگیری لنفوم شناخته میشوند. این غدد مسئول فیلتر کردن مایعات و سلولهای خونی از بازوها، سینه و شکم هستند. در لنفوم، این غدد ممکن است بزرگ و سفت شوند و باعث علائمی مانند درد، تورم، عفونت و تب میشوند. پاتولوژیست با بیوپسی یا برداشتن تکهای از غده لنفاوی زیر بغل، میتواند تشخیص لنفوم را تأیید یا رد کند.
پاتولوژی غده چربی
پاتولوژی غدد و پاتولوژی توده گردن بخش مهمی از علم پاتولوژی است. غده چربی یا لیپوم یک توده چربی است که در زیر پوست رشد میکند. این توده معمولا خوش خیم است و علائمی ندارد. اما در برخی موارد، ممکن است لنفوم با غده چربی اشتباه گرفته شود. برای تفکیک این دو، پاتولوژیست با برداشتن نمونهای از توده و بررسی آن زیر میکروسکوپ، میتواند مشخص کند که آیا توده حاوی سلولهای لنفوسیت است یا خیر.
جواب پاتولوژی غدد لنفاوی
جواب آزمایش پاتولوژی لنفوم میتواند شامل اطلاعاتی مانند نوع و مرحله لنفوم، شدت و گسترش بیماری، وضعیت گیرندههای هورمونی و ژنتیکی و سایر تستهای انجام شده باشد. این گزارش به پزشک کمک میکند تا برنامه درمانی مناسب را برای بیمار تعیین کند.
برای مثال، اگر گزارش نشان دهد که لنفوم هاجکین است، پزشک ممکن است شیمی درمانی یا پرتودرمانی را پیشنهاد کند. اگر گزارش نشان دهد که لنفوم غیرهاجکین است، پزشک ممکن است درمانهای مختلفی را بسته به نوع، مرحله و شدت بیماری تجویز کند.
پاتولوژی کیسه صفرا
پاتولوژی کیسه صفرا بررسی میکروسکوپی بافت کیسه صفرا است که به منظور تشخیص بیماریهای مختلف از جمله التهاب، سنگ کیسه صفرا و سرطان انجام میشود. پاتولوژی کیسه صفرا معمولاً بعد از عمل جراحی برداشتن کیسه صفرا (کوله سیستکتومی) انجام میشود.
آزمایش پاتولوژی بعد از عمل کیسه صفرا
هدف از انجام آزمایش پاتولوژی بعد از عمل کیسه صفرا این است که نوع و شدت بیماری کیسه صفرا را مشخص کند. برای این منظور، کیسه صفرا یا قسمتی از آن که در طول عمل جراحی برداشته شده است، به آزمایشگاه پاتولوژی فرستاده میشود. پاتولوژیست بافت کیسه صفرا را با میکروسکوپ مورد بررسی قرار میدهد و گزارشی از نتایج خود تهیه میکند.
جواب پاتولوژی صفرا میتواند شامل موارد زیر باشد:
- نوع بافت کیسه صفرا (مثلاً غدهای، مخاطی، فیبروز و غیره)
- وجود یا عدم وجود التهاب، سنگ یا سرطان در کیسه صفرا
- در صورت وجود سرطان، نوع، مرحله، درجه و انتشار آن در بدن
- وجود یا عدم وجود تغییرات پیشسرطانی یا دیسپلازی در کیسه صفرا
- وجود یا عدم وجود عفونت یا نارسایی در کیسه صفرا
پاتولوژی سرطان پروستات
آزمایش پاتولوژی بعد از عمل پروستات یک روش تشخیصی است که در آن بافت خارج شده از غده پروستات توسط یک پاتولوژیست مورد بررسی قرار می گیرد. این آزمایش می تواند نوع، مرحله و شدت سرطان پروستات را مشخص کند. برای انجام پاتولوژی پروستات، نیاز به برداشتن نمونه از پروستات با سوزن یا جراحی است. بعد از عمل، نمونه به آزمایشگاه فرستاده می شود و نتیجه آن معمولاً در یک هفته آماده می شود.
خواندن جواب پاتولوژی پروستات ممکن است کمی پیچیده باشد. اما با توجه به برخی اصطلاحات و مفاهیم، می توانید از وضعیت خود آگاه شوید. برخی از این اصطلاحات عبارتند از:
- گلیسون اسکور(Gleason score) : یک عدد بین ۲ تا ۱۰ است که نشان می دهد چقدر سلول های سرطانی پروستات از سلول های طبیعی متفاوت هستند. هرچه عدد بالاتر باشد، سرطان پیشرفتهتر و بدخیمتر است.
- مرحله سرطان (cancer stage): یک حرف و یک عدد است که نشان می دهد سرطان چقدر در پروستات یا بدن گسترش یافته است. عدد بعد از حرف نشان دهنده شدت گسترش سرطان است. هرچه عدد بالاتر باشد، سرطان پیشرفتهتر است.
پاتولوژی تیروئید
پاتولوژی غده تیروئید علمی است که به بررسی نمونههای بافتی یا سلولی از غده تیروئید میپردازد. با آزمایش پاتولوژی میتوان به تشخیص بیماریهای مختلف تیروئیدی مانند سرطان، التهاب و… کمک کرد.
پاتولوژی سرطان تیروئید
پاتولوژی سرطان تیروئید به تشخیص نوع و مرحله سرطان تیروئیدی که در غده تیروئید رشد میکند میپردازد. سرطان تیروئید ممکن است از چهار نوع اصلی باشد:
- سرطانهای تمایزیافته تیروئید (شامل سرطان پاپیلاری، فولیکولاری و هورتل)
- سرطان مدولاری تیروئید
- سرطان آناپلاستیک تیروئید
- سرطان تیروئیدی متاستاتیک
پاتولوژی بعد از عمل تیروئید
به بررسی نمونههای بافتی که در طی جراحی تیروئید از غده تیروئید یا گرههای لنفاوی حذف شدهاند، میپردازد. پاتولوژی بعد از عمل تیروئید میتواند به تایید یا رد تشخیص اولیه سرطان تیروئید، تعیین مرحله و گسترش سرطان، شناسایی عوامل پیشبینی و پیشآگهی و تعیین نیاز به درمانهای تکمیلی مانند ید رادیواکتیو یا پرتودرمانی کمک کند.
خواندن جواب پاتولوژی تیروئید
خواندن جواب پاتولوژی تیروئید نیاز به دانش و تجربه پزشکی دارد. جواب پاتولوژی تیروئید معمولا شامل بخشهایی مانند مشخصات بیمار، اطلاعات کلینیکی، روش نمونه برداری، توصیف ماکروسکوپی و میکروسکوپی نمونه، تشخیص پاتولوژیک، و نظر پاتولوژیست است.
پاتولوژی معده
پاتولوژی از معده می تواند برای تشخیص و درمان بیماری های مختلف معده مانند زخم، التهاب، پولیپ و سرطان مفید باشد. برای انجام پاتولوژی معده، معمولا نیاز به گرفتن نمونه بافتی از معده با روش آندوسکوپی یا جراحی است.
پاتولوژی پولیپ معده
پاتولوژی پولیپ معده بررسی می کند که پولیپ های معده چه نوعی هستند و چه خطری برای سرطان دارند. پولیپ های معده رشدهای غیرطبیعی از بافت معده هستند که ممکن است علائمی مانند درد، خونریزی و اسهال ایجاد کنند. برخی از پولیپ های معده می توانند بدخیم شوند و به سرطان تبدیل شوند. برای تشخیص پولیپ معده، می توان از آندوسکوپی و بیوپسی استفاده کرد.
پاتولوژی سرطان معده
پاتولوژی سرطان معده تشخیص می دهد که سرطان معده چه نوعی است و چه مرحله ای از بیماری را دارد. سرطان معده یکی از شایع ترین و کشنده ترین انواع سرطان است که می تواند به عوامل مختلفی مانند عفونت باکتریایی، تغذیه نامناسب، ژنتیک و زخم معده مربوط شود.
پزشکان برای تشخیص این سرطان، میتوانند از روش های مختلفی مانند آندوسکوپی، بیوپسی، سی تی اسکن، اولتراسونوگرافی و آزمایشات خونی استفاده کنند و با خواندن جواب آزمایش پاتولوژی معده درمان مناسب را تجویز کنند.